Ciekawostki historyczne o Lewinie Brzeskim

Nazwa miasta zmieniała się w ciągu stuleci. I tak: w 1257r. spotykamy formę "Lewin", w 1312r. - "Lewyn", w 1376r. - "Lebyn", w 1470r. - "Leben", w 1667r. - "Loeben", od czasów pruskich miasto nazywano - "Loewen". Trudno ustalić od jakiego słowa pochodzi nazwa "Lewin", czy na określenie nazwy miasta wpłynął fakt, że jest ono położone na lewym brzegu Nysy Kłodzkiej, czy od lwa, co mogłoby się wydawać najsłuszniejsze, zważywszy, że w herbie Lewina widzimy lwa, wyłaniającego się z nad trójwzgórza.

Miasteczko powstało z osady nadgranicznej, na skaraju puszczy zwanej Przesieką, która stanowiła naturalną granicę dzielącą Górny i Dolny Śląsk. Najstarszymi właścicielami byli panowie z Pogorzeli.

Pierwsza historyczna wzmianka o Lewinie pochodzi z 1257 roku, a zawdzięczać ją należy klasztorowi Joannitów w Łosiowie, który wówczas przeprowadził transakcje handlową. Joannici kupili od rycerza Mikołaja, syna Bogusława z Wróblina młyn, na ręce Waltera, mincerza z Lewina. Ów mincerz z Lewina stał na czele mennicy, która była własnością księcia opolskiego. Monety bite w Lewinie to prawdopodobnie brakteaty z blachy srebnej, jednostronnie tłoczone z wizerunkiem biegnącego lwa.

Lokacja Lewina miała miejsce w XIII wieku. W roku 1284 spotykamy już określenia mieszkańców Lewina: Cives oraz Mansi, co jest typowe dla ludności miast lokowanych. Prawdopodobnie opolscy książęta nadali Lewinowi prawa miejskie, które zostały potwierdzone przez księcia Bolesława z Brzegu w roku 1333.

Lewin w zamierzchłych czasach wyglądał inaczej, niż dzisiaj. Główną ulicą biegnącą przez miasto była droga morawska, tak samo jak plac targowy - podwójnie belkowana. Duże znaczenie posiadał most na Nysie. Miasto posiadało urządzenia obronne. Było otoczone wałem ziemnym zakończonym palisadą uszczelnioną gliną. Na zewnątrz wału znajdowała się fosa, połączona z Nysą, zabezpieczająca śluzą pola za miastem przed wylewami Nysy. Miasto posiadało cztery bramy. Najbardziej reprezentacyjnymi budowlami były: kosciół, pałac i ratusz.

Plan Miasta Lewin - 1750 r.

Ludność miasta utrzymywała się z rolnictwa, rzemiosła i handlu. Rozkwit gospodarczy nastąpił w XVI w. Wraz z nadaniem praw miejskich Lewin zyskał prawo warzenia piwa i wyszynku. Książę Fryderyk na prośbę hrabiego Adama Biesa zezwolił na wprowadzenie cotygodniowych targów. Ustanowiono środę jako dzień targowy w Lewinie, handlowano drzewem, zbożem, słomą, sianem, lnem i wełną. W roku 1592 książe brzeski zezwolił na wprowadzenie trzech jarmarków, które zawsze były wielkim wydarzeniem dla miasta. Do dużego znaczenia dochodziły cech rzemieślnicze: płócienników i krawców, garncarzy, rzeźników i inne.

W XVII wieku miały miejsca dwa ważne dla miasta zdarzenia. Wojna trzydziestoletnia ( 1618 - 1648 ), przyniosła głód, zarazę (dżuma) i spalenie miasta. Po śmierci ostatniego piastowicza brzeskiego księstwo przeszło pod władzę cesarstwa austriackiego.

W pierwszej połowie XVIII wieku, po bitwie pod Małujowicami w 1741 roku Lewin dostał się pod zwierzchnictwo pruskie.

Na przestrzeni wieków nieszczęściem dla Lewina były pożary i powodzie. Najstraszniejsze pożary miały miejsce w latach 1586, 1633,1659, 1666, 1692, 1819, 1829. Z powodu tych licznych klęsk żywiołowych miasto zmieniło swój wygląd. Zniknęły domki drewniane, Lewinianie musieli budować domy murowane. W 1838 roku zdołano wybudować nieduży ratusz, bez żadnych przybudówek, który stoi do dzisiaj.

W roku 1843 zbudowano linię kolejową łączącą Brzeg z Opolem. Dzięki tej linii kolejowej nastąpiła możliwość rozwoju miasta. W krótkim czsie powstała w Lewinie cegielnia i wytwórnia dachówek a we Wróblinie cukrownia 1882 r.

Na początku XX wieku w roku 1913 wzniesiono w miejsce drewnianego mostu grożącego katastrofą most stalowy. Pomyślano także o drogach. Pozasypywano głębokie rowy ściekowe i wyrównano nawierzchnię ulic. W bardziej reprezentacyjnych częściach miasta wzdłuż ulic posadzono drzewa. Pojawiły się pierwsze lampy gazowe, oświetlające ulice. W 1910 roku w mieście żyło 3514 mieszkańców. Wraz ze wzrostem ilości mieszkańców rozrosło się miasto.Powstały nowe ulice łączące miasto ze stacją kolejową i z przyłączonym do Lewina w 1898 roku Wróblinem. Nastąpiła zmiana charakteru miasta. Ludność utrzymująca się do tej pory z rolnictwa i rzemiosła, przestawiła się na pracę w przemyśle. Mieszkańcy okolicznych wiosek zaczeli uprawiać buraki cukrowe.