ulica Romana Horoszkiewicza

 

Dowódca w III powstaniu śląskim, żołnierz Września, badacz dziejów Śląska Opolskiego, wybitny działacz kulturalny na Śląsku Opolskim.

horoszkiewicz2.jpg (55970 bytes)Urodził się 5 stycznia 1892 roku w Stalówce, w powiecie czartowskim na kresach wschodnich. W rodzinie jego bardzo żywe były polskie patriotyczne tradycje niepodległościowe.  Ojciec był leśnikiem. Od wczesnych lat dużo czytał, a jego młodzieńczą pasją było kolekcjonowanie znaczków. Brał udział w walkach o wyzwolenie Polski. Został wtedy ranny i w stopniu porucznika opuścił szeregi legionistów. W czasie wybuchu III powstania śląskiego wstąpił do szeregów powstańczych by walczyć o włączenie Śląska do odrodzonego państwa polskiego. Był dowódcą Pułku Gajdzika. Następnie przeniósł się do Lwowa, gdzie rozpoczął pracę w Muzeum Archeologicznym im. Dzieduszyckich. Podjął też studia na Uniwersytecie z zakresu archeologii, heraldyki i historii sztuki. Ukończył je w 1925r. Od tego momentu zaczął się w życiu wybitnego działacza kulturalnego na Śląsku Opolskim okres poszukiwań przygody i satysfakcjonującej go pracy. Najpierw uczył historii w gimnazjum, potem założył Muzeum Ziemii Pińskiej, z którym współpracował w okresie powojennym aż do swojej śmierci. Pracował również jako zastępca wojewódzkiego konserwatora zabytków w Brześniu nad Bugiem. Przeniósł się do Tarnopola, w którym był inspektorem oświaty pozaszkolnej. Został zatrudniony w dyrekcji Polskiego Radia. Był publicystą, prelegentem, pisywał też gawędy, a zwłaszcza na tematy krajoznawcze. W sierpniu 1939 został zmobilizowany, wcielony do XX Dywizji Piechoty Wojska Polskiego i w randze kapitana wziął udział w kampanii wrześniowej. W walkach o Warszawę został ranny, a po kapitulacji wzięty do niewoli. Przebywał w obozie jenieckim. Po wyzwoleniu z niewoli natychmiast włączył się do oddziałów VI Dywizji Piechoty Wojska Polskiego.W Katowicach przeżył bardzo intensywny okres swojego życia. Zabezpieczał ocalałe po wojnie dzieła sztuki i zabytki w całym ówczesnym województwie śląskim. Do pracy w Opolu zgłosił się ochotniczo, w związku z akcją osiedlania się pracowników kultury i sztuki na ziemiach odzyskanych. Pracował w Muzeum Śląska Opolskiego.W pierwszych latach powojennych Horoszkiewicz należał do nielicznego grona animatorów odradzającego się życia umysłowego i kulturalnego Opola i całego Śląska Opolskiego. Pełen zapału i energii stawał się motorem akcji kulturalnych wnosząc do nich wiele pomysłowości. Był organizatorem Komitetu Organizacji Wykopalisk Prehistorycznych w Opolu. Przyczynił się również do powstania orkiestry symfonicznej. Był aktywnym, wieloletnim działaczem wielu towarzystw naukowych, w tym m.in. jednym z założycieli Polskiego Towarzystwa Prehistorycznego w Poznaniu. Współpracował z teatrem im. Juliusza Słowackiego w Opolu. Pozostawił po sobie bardzo bogaty dorobek. Opublikował ponad sto książek artykułów, opowiadań,  szkiców historycznych, nowel, esejów i utworów poetyckich. Za swoje szczególne zasługi w walkach o przyłączenie Śląska do Macierzy, a także za zasługi jako organizator życia  umysłowego i kulturalnego w Opolu i na Śląsku Opolskim był wielokrotnie odznaczany i wyróżniany. Uhonorowany został m.in. Śląskim Krzyżem Powstańczym, Odznaką Grunwaldzką, Medalem Zwycięstwa i Wolności, Orderem Polski V klasy oraz trzykrotnie Krzyżem Walecznych. Jako pierwszy otrzymał   nagrodę literacką miasta Opola.
Zmarł w Opolu 11 grudnia1962roku i pochowany został na cmentarzu przy ulicy Wrocławskiej. Po kilku latach prochy jego przeniesiono na centralny Cmentarz Komunalny w Opolu i złożono w wyodrębnionej kwaterze Związku Bojowników o Wolność i Demokrację.
powrót