Charakterystyka flory

Gmina Prószków należy do bardzo dobrze poznanych pod względem florystycznym terenów województwa opolskiego. Historia badań florystycznych tego obszaru sięga I połowy XIX wieku i wiąże się z pracami nad szatą roślinną Śląska niemieckich botaników takich jak : Wimmer, Fiek, Schube i Schalow.

Z tego okresu odnotowano na terenie gminy występowanie następujących gatunków roślin obecnie chronionych i rzadkich :

W latach 1936 – 1945 badania florystyczne na Śląsku, a tym samym na obszarze gminy Prószków nie były już prowadzone z taką intensywnością jak poprzednio. Z tego okresu pochodzi jedynie zielnik zebrany przez Karola Bialuchę w latach 1937 – 1943 , w którym znaleźć można interesujące gatunki z terenu badanej gminy.

Po II wojnie światowej dane dotyczące rozmieszczenia gatunków chronionych i rzadkich na terenie gminy Prószków znaleźć można w pracach Michalaka , Kuczyńskiej, Mazura, Pióreckiego , Kuźniewskiego , Dajdoka, Kąckiego, Nowaka i w innych niepublikowanych doniesieniach.

Gmina Prószków w porównaniu z innymi obszarami Śląska Opolskigo wyróżnia się obecnie dużymi walorami florystycznymi. Badania nad szatą roślinną zapoczątkowane w XIX wieku, a następnie kontynuowane w okresie powojennym oraz w ostatnich latach zaowocowały dobrym florystycznym rozpoznaniem terenu.

Obecnie jednak większość danych sprzed roku 1980 należy uznać za w dużej mierze nieaktualne.

Aktualne stanowiska roślin chronionych i rzadkich

Obszar gminy Prószków, ze względu na znaczne zróżnicowanie siedlisk, obfituje w chronione i rzadkie gatunki roślin. Na badanym terenie stwierdzono występowanie 11 gatunków roślin prawnie chronionych. Są to:

chronione ściśle

chronione częściowo

Na uwagę zasługują również gatunki rzadkie:

Stan i zagrożenia flory

Szata roślinna gminy Prószków wykazuje duże zróżnicowanie. W wyniku prowadzonych badań terenowych stwierdzono występowanie na tym obszarze 78 zespołów roślinnych. Wśród nich zaobserwowano 11 leśnych i zaroślowych, 12 wodnych, 19 szuwarowych, 2 terofitów mulistych brzegów wód i okresowo zalewanych zagłębień, 11 użytków zielonych, muraw, wrzosowisk oraz 23 zbiorowiska pól uprawnych, zrębów, okrajków, terenów wydeptywanych i ruderalnych.

Występuje tu również wiele interesujących gatunków roślin. Grupa roślin chronionych obejmuje 11 gatunków, 8 spośród ich objętych jest ochroną ścisłą, a 3 częściową. Łącznie odnaleziono 27 gatunki chronione i rzadkie w skali regionu i całego kraju.

Dwa gatunki – salwinia pływająca i kotewka orzech wodny zostały umieszczone na liście roślin chronionych w całej Europie “Konwencją o ochronie gatunków europejskich dzikich zwierząt i roślin oraz siedlisk naturalnych”, zwanej Konwencją Berneńską.

Niemal wszystkie rodzaje czynników negatywnie oddziaływujących na szatę roślinną gminy są związane pośrednio lub bezpośrednio z działalnością człowieka. Do podstawowych rodzajów negatywnych działań człowieka należy :

W zakresie rolnictwa do podstawowych negatywnych czynników zaliczyć należy :

  1. Nawożenie gleb powodujące nadmierne zakwaszenie lub alkalizację
  2. Intensyfikację produkcji rolnej
  3. Chemizację rolnictwa
  4. Zmiany stosunków wodnych, w szczególności odwadniające melioracje
  5. Monotypizację środowiska agrocenoz (likwidacja zadrzewień śródpolnych, oczek wodnych, torfowisk i in.)
  6. Niewłaściwe rolnicze wykorzystywanie gnojowicy, ścieków i osadów ściekowych
  7. Niekorzystne dla rzadkich roślin dziko rosnących sposoby prowadzenia prac rolnych (zbyt wczesne lub brak wykaszania)
  8. Ekspansję terytorialną (np. zaorywanie muraw kserotermicznych, uproduktywnianie torfowisk)
  9. Zmiany sposobu użytkowania gruntów (np. przekształcanie łąk w pastwiska, pastwisk w pola itp.)
  10. Składowanie odpadów produkcji rolnej lub substancji nawożących w nieodpowiednich miejscach.

W zakresie leśnictwa do podstawowych zagrożeń zaliczyć należy :

  1. Stosowanie wielkopowierzchniowych zrębów,
  2. Nie uwzględnianie stanowisk roślin chronionych i rzadkich w pracach gospodarczych na terenach leśnych,
  3. Stosowanie na szeroką skalę melioracji leśnych,
  4. Bardzo powolne opracowanie i wdrażanie programów ochrony przyrody w poszczególnych nadleśnictwach,
  5. Nieprawidłowe ustalanie warunków siedliskowych i w konsekwencji doprowadzenie do niezgodności biocenozy z biotopem,
  6. Preferowanie gatunków gospodarczo efektywnych,
  7. Monotypizacja gatunkowa i wiekowa ekosystemów leśnych.

W zakresie gospodarki wodnej najpoważniejszym zagrożeniem jest zmiana stosunków wodnych powodująca radykalne zmiany siedliskowe, co każdorazowo jest przyczyną degradacji wartości przyrodniczych. Podstawowymi zagrożeniami dla flory są tutaj odwadniające melioracje. Równie szkodliwe jest także nieprzemyślane stosowanie tzw. twardych technik inżynierii wodnej, np. w zakresie renowacji cieków podstawowych, regulacji rzek, itp.

W zakresie gospodarki rybackiej do czynników szkodliwych zaliczyć należy:

  1. Intensyfikację produkcji polegającej na nawożeniu stawu, całkowitym wykaszaniu pasów trzcin.
  2. Pozbawianie bezpośredniego otoczenia stawów lub zbiorników zadrzewień.
  3. Odstrzeliwaniu zwierząt uznawanych za szkodniki, np. wydra, kormoran.
  4. Koszenie roślinności pływającej na całej powierzchni stawów lub innych zbiorników.

Powrót