Proces średniowiecznej kolonizacji objął okolice Otmuchowa jeszcze przed lokacją miasta. Już w drugiej połowie XII wieku biskupi rozpoczęli akcję kolonizacyjną , której celem było powiększenie zasiedlonego terytorium. W tym okresie na terenie kasztelanii otmuchowskiej istniało co najmniej 43 wsie funkcjonujące na prawie polskim jeszcze w XIV w. Tych wsi było zapewne znacznie więcej, lecz wiele z nich przeniesiono w XIII w. na prawo niemieckie. Wówczas, za czasów panowania biskupa Wawrzyńca, potem Tomasza I i Tomasza II przypadał okres szerokiej kolonizacji na prawie niemieckim. W latach 1217 – 1241 zezwolenie na lokację na prawie niemieckim, poświadczone w źródłach otrzymały m. in. :

    Kamiennik

1291

    Sarnowice

1293

    Suszkowice

1293

    Meszno

1293

    Trzeboszowiece

1293

    Lipniki

Przed r. 1300

    Lubiatów

Przed r. 1300

    Wójcice

Przed r. 1300

    Kałków

Przed r. 1300

    Wierzbno

Przed r. 1300

Działalność kolonizatorska biskupa Tomasza II stała się częścią sporu biskupa z księciem Henrykiem Probusem. Książę Henryk zakwestionował bowiem skolonizowanie i w ten sposób podporządkowanie sobie terenów przesieki, czyli puszczy granicznej. Jako okręg administracyjny wchodziła ona w granice kasztelanii, lecz jako obszar nadgraniczny stanowiła własność księcia.

Ostatecznie, po ustąpieniu księcia Henryka IV granice kasztelanii przesunęły się na brzeg zewnętrzny przesieki a działalność kolonizatorska biskupów spowodowała, że granica południowa ich posiadłości sięgała do głównej grani najpierw Gór Złotych, potem Bialskich, wreszcie Jasionka Hrubego, az po jej najwyższy szczyt, Pradziad.